Artikelen uit de 78ste jaargang 2023 VRIJE RUIMTE nr. 14 2 november 2023
Mystiek (deel 4)
Moderne Devotie
In de vorige edities van Vrije Ruimte stonden de eerste drie delen van het artikel over Mystiek. Deel 1 op de voorkant van nummer 12; delen 2 en 3 in nummers 13 en 14 onder het kopje Naaldwijk. Deze keer het vierde en laatste deel.
Mystieke richtingen binnen het protestantisme zijn bijvoorbeeld de Dopers en de Wederdopers. In eerste instantie waren die groepen uit op (religieuze) omwentelingen en revolutie. Voorman van die Wederdopers, Jan van Leiden, stichtte in Münster een theocratie met hemzelf als de door God gewilde koning. Men leefde in een eindtijdverwachting (wat mensen alleen al geestelijk afhankelijk maakt van en leider) en Van Leiden heerste met straffe hand en de doodstraf hoorde daar veelvuldig bij en ieder verzet werd in bloed gemsoord.
Pas nadat de oorspronkelijke wereldlijke en geestelijke macht van onder andere Münster met hun legers de krachten hadden gebundeld, werd het ‘rijk’ van Jan van Leiden in 1535 ontmanteld en hijzelf terecht gesteld en zijn lichaam werd in een kooi aan de toren van de kathedraal ten toon gesteld. Mede door deze Wederdopers werd de achterdocht tegenover mystici vergroot.
Pas na het optreden van Menno Simmons werd de teneur in die groepen rustiger. Zo werd Menno Simons de stamvader van het eerbiedwaardige kerkverband van de Doopsgezinden.
Na de synode van Dordrecht in 1618-1619 was er bijna geen ruimte meer voor mystiek. Men ging uit van het standpunt dat God eenzijdig en onvoorwaardelijk zijn vrije genade geeft, zonder rekening te houden met welke menselijke verdienste dan ook. Van verkeer in twee richtingen zoals de mystici beogen, kan dan ook geen sprake zijn.
Ondanks de tegenkanting van het leergezag brak ook binnen de Reformatie kerken de mystieke dimensie door. In de 17e en 18e eeuw vonden veel protestanten dat er te eenzijdig aandacht aan de leer werd besteed. Door middel van vroom leven wilden zij zich openstellen voor de Heilige Geest in de hoop dat zij bekering of geestelijke wedergeboorte mochten ervaren. Opnieuw is hier dan weer sprake van verkeer in twee richtingen. Hiermee stonden deze mensen weer in de mystieke traditie van de katholieke Middeleeuwen. Wegens het accent op de vroomheid stonden zij later bekend als “piëtisten”, afgeleid van pietas, vroomheid en later als bevindelijken (ervaringsgerichten). Frappant genoeg lazen deze bevindelijken weer de teksten van Clairveaux en Van Kempen. Ook het mystieke lezen van het Hooglied werd door bevindelijke dominees toegepast. Het waren vaak de zogenaamde ‘eenvoudige gelovigen’ die bekend werden om hun mystieke ijver en ervaringen. Het piëtisme maakte van ieder huisgezin als het ware een klein kerkje of kloostertje met gezamenlijk gebed, Bijbellezing etc.
Een van de bekendste gereformeerde mystici, Jodocus van Lodenstein (afb.) (1620-1677) verdeelde de dag in verschillende gebedstijden volgens het getijdengebed van Geert Grote en pleitte zelfs voor een protestantse vorm van de biecht. Ook hier dubbelheid, bijvoorbeeld rond de persoon van Anna Maria Van Schurman en haar overgaan naar de sekte van Jean de Labadie.
Ook in de 20 eeuw zijn er mensen te noemen die men als mystici beschouwt, zoals Titus Brandsma: ”de cel wordt zoeter naarmate ze trouwer wordt bewoond”, Edith Stein en Etty Hillesum. Over de laatstgenoemde verschijnen nog steeds nieuwe publicaties die door een groter publiek worden gelezen. Het wordt interessant of we ook 21e eeuwse mystici gaan ontdekken…
Ds. Neeltje Reijnders
SAMENWERKINGSVERBAND VRIJZINNIG WESTLAND
VRIJZINNIGHEID ALS NIEUW SPOOR
Terugblik VVP Streekavond
Op woensdagavond 15 november jl werd de halfjaarlijkse streekavond van Vrijzinnig Westland georganiseerd in de Oude Kerk in Naaldwijk. We kijken terug op een mooie, goed bezochte avond waar leden en geïnteresseerden elkaar hebben ontmoet in het koor van de kerk. Er zijn twee video’s bekeken over resp. het ontstaan van de vrijzinnigheid aan het begin van de 20ste eeuw en de recente promotievideo opgenomen door leden van de vier Westlandse VVP afdelingen: Honselersdijk (Achter de Bergen), Maasdijk (Concordia), ’s-Gravenzande (Uniekerk) en Naaldwijk. In gemêleerde groepjes is aan de hand van een rij stellingen gesproken over wat vrijzinnigheid voor een ieder persoonlijk betekent. Dit leidde tot geanimeerde, uiteenlopende gesprekken en de uitkomsten zullen weer input bieden voor de komende VVP streekdienst op 3 december aanstaande. Aan het eind van de avond kregen de aanwezigen een kaartje mee – om mogelijk aan iemand door te sturen - met een QR code voor de promotievideo.
VVP STREEKDIENST
3 december
De VVP Streekdienst vindt plaats op 3 december 2023 in de Oude Kerk in Naaldwijk. U hoeft zeker geen lid te zijn om deze dienst bij te wonen. Aansluitend aan de dienst bent u van harte uitgenodigd bij Bij5 om met elkaar koffie te drinken en gezellig na te praten.
Hartelijke groet,
Bestuur VVP Naaldwijk
Naaldwijk Oude Kerk Wilhelminaplein
KERKDIENSTEN
U bent welkom in de kerk. De diensten zijn ook digitaal te volgen:
vanuit de Oude Kerk: www.kerkomroep.nl/#/kerken/10283.
vanuit de Ontmoetingskerk: www.kerkomroep.nl/#/kerken/10201
Zondag 26 november
10.00 uur Oude Kerk, Laatste zondag van het kerkelijk jaar, ds Neeltje Reijnders
10.00 uur Ontmoetingskerk, Laatste zondag van het kerkelijk jaar, ds Magda Hazeleger
19.00 uur Geen vesper
Zondag 3 december
10.00 uur Oude Kerk, 1e Advent, Avondmaal, ds Neeltje Reijnders; er is Kinderkring
10.00 uur Ontmoetingskerk, 1e Advent, Avondmaal, ds Magda Hezeleger
19.00 uur geen vesper
Zondag 10 december
10.00 uur Ontmoetingskerk, 2e Advent, Net ff anders, ds Neeltje Reijnders
11.30 uur Ontmoetingskerk, 2e Advent, Juniorkerk
19.00 uur Oude Kerk, Festival of Lessons and Carols.
ADRESSEN
Predikant: ds Neeltje Reijnders, tel. 0174-769006; neeltje.reijnders @oudekerk-naaldwijk.nl.
Maandag – Vrijdag spreekuur van 9.00-10.00 uur; daarbuiten bereikbaar op afspraak en voor dringende zaken.
Scriba kerkenraad: Dhr. Evert van Malkenhorst, Postbus 228, 2670 AE Naaldwijk
e-mailadres: scriba@oudekerk-naaldwijk.nl
Website: www.oudekerk-naaldwijk.nl
Kerkelijk bureau: Sylvia Middelburg-Verton, Kerkstraat 27, 2671 HC Naaldwijk, tel. 625899, emailadres: bureau@oudekerk-naaldwijk.nl.
Bank: NL.86.RABO0373725345 t.n.v. CvK Hervormde Gemeente Naaldwijk
Diaconie Hervormde Gemeente Naaldwijk NL95 RABO 0135 3601 96.
diaconie@oudekerk-naaldwijk.nl
Per 01-01-2021 is het rekeningnummer voor het restauratiefonds: NL11RABO0373725337.
Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Naaldwijk
voorzitter: Willem Jan Boerema, 06-34431674;
Secretaris: VVP@oudekerk-naaldwijk.nl;
Bank: NL52 RABO 03436 68 858
BIJ DE KERKDIENSTEN
Kinderkerstviering
Op zaterdag 23 december aanstaande om 16.00 uur vindt de jaarlijkse Kinderkerstviering plaats die samen met de Ontmoetingskerk wordt georganiseerd in de Oude Kerk: ‘Welkom op het kerstfeest!’. Natuurlijk zijn opa’s, oma’s en vriendjes ook van harte welkom!
De Leiding
UIT DE GEMEENTE
Contact
Als u bezoek wilt, of u wilt 'lief en leed' doorgeven, neem dan contact op met ds. Neeltje Reijnders, Zuideinde 20 te Naaldwijk, tel. 0174-627419 (of neeltje.reijnders@oudekerk-naaldwijk.nl).
Verjaardagen
Op 6-dec Dhr. J.J. van Zanten Koningstraat 33, 2671JS NAALDWIJK 83 jaar.
Van harte gefeliciteerd namens de Hervormde Gemeente Oude Kerk.
Huwelijksjubilea
Op 29-11-2023 zijn dhr. en mevr. Van der Starre – Boksman Fresiastraat 13, 2671 KS Naaldwijk 60 jaar getrouwd.
Op 03-12-2023 zijn dhr. en mevr. Van der Heul – Rolff Oudlaan 95, 2672 AP Naaldwijk 65 jaar getrouwd.
Van harte gefeliciteerd namens de Hervormde Gemeente Oude Kerk.
Adreswijziging
Mevr. N.C. Middelburg – van Staalduinen is verhuisd van Achterlaantje 6a De Lier naar De Triangel, Hoofdstraat 104 kamer 201, 2678 CM De Lier.
Wij wensen u namens de Hervormde Gemeente Oude Kerk een goede tijd toe in uw nieuwe woonomgeving.
VAN DE KERKENRAAD
Gemeenteavond 16 januari 2024
Vooraankondiging van de Gemeente avond op 16 januari 2024.
Beste gemeenteleden,
Zoals beloofd, willen we weer een gemeenteavond organiseren. Nu is december niet de geschiktste maand door alle druktes die er zijn. Dus hebben we besloten dit op 16 januari 2024 ‘s-avonds te doen. (Schrijf deze datum dus alvast in uw agenda.)
Op deze avond willen we samen met u kijken naar de vraag ‘waarom’ zouden we verder willen samenwerken met de Ontmoetingskerk.
Ook willen we samen kijken naar de ‘voor en nadelen’ die verbonden zijn aan een dergelijke samenwerking. Het belooft dus een zeer interessante avond te worden. Wij hopen daarom ook, dat de opkomst voor deze gemeenteavond groot zal zijn, zodat een ieder zijn mening en gedachten over deze punten kan uiten.
Dineke van Hoeven,
voorzitter
GIFTEN
Voor het orgelfonds via de bank € 50,00.
Hartelijk dank voor deze gift.
SAMENWERKINGSVERBAND VRIJZINNIG WESTLAND
Informatie vanuit het Samenwerkingsverband Vrijzinnig Westland, waaronder de komende VVP Streekdienst op 3 december, vindt u onder het desbetreffende kopje op pagina 2 van deze Vrije Ruimte.
OUDE KERK KLASSIEK
Zuid-Hollands symfonieorkest o.l.v. Dominic Sierat
Zondag 26 november
Het Zuid-Hollands Symfonie Orkest (ZSO) is in 2000 opgericht en repeteert in Den Haag. Voor een orkest met vaste samenstelling is het ZSO een relatief jong orkest. Het orkest combineert ambitie met plezier. Leden van het ZSO krijgen volop de kans om het beste van zichzelf te laten horen en zich verder te ontwikkelen.
Avontuur
Sinds 2022 is Dominic Sierat de dirigent van het ZSO. Hij heeft Joost Geevers na 16 jaar opgevolgd. Onder zijn leiding gaat het orkest het avontuur niet uit de weg.
De concertprogramma’s laten een grote verscheidenheid aan composities zien.
Naast het ‘ijzeren repertoire’ van bijvoorbeeld Beethoven, Brahms en Tsjaikovski, voert het ZSO ook modernere werken van componisten als Debussy, Ravel en Rimsky-Korsakov uit. Het orkest ontwikkelt hierdoor flexibiliteit en muzikaliteit en de wekelijkse repetitie blijft afwisselend en uitdagend.
Locatie: Oude Kerk Wilhelminaplein Naaldwijk
Aanvang: 15.00 uur
Kaarten à € 17,50 inclusief consumptie zijn verkrijgbaar via www.westlandtheater.nl/ tel. 0174-636900 of aan de balie van de Naald.
MOOI BOEK!
Binnenkort, op zondag 26 november, zal er in de Oude Kerk aandacht worden besteed aan de nagedachtenis van de overledenen. Mocht u (achter)(klein)kinderen in dit gedenken willen betrekken, (maar een goed boek kan iedereen lezen…) dan kan ik u het hieronder afgebeelde boek aanbevelen.
Hoewel de afbeelding op de voorkant misschien enigszins sentimenteel aan doet, zijn de tekeningen en de tekst op rijm erg verrassend. De clou van het boek, wat ook de boodschap van Beer blijkt te zijn, is onverwacht en roerend.
De boodschap van Beer.
Alles wat je nodig hebt is liefde
Marianne Busser & Ron Schröder, Amsterdam 2022
Een citaat uit het boek:
‘De dag daarna zou je haast denken
dat er niets veranderd was
de bloemen stonden zoals altijd
weer te bloeien in het gras
De wolken dreven rustig verder
de bomen zwaaiden heen en weer
vlinders vlogen-bijen zoemden
alleen Beer was er niet meer’
Bezinning * beleving * Verdieping
Bijbelen uit de kunst
Maandag 27 november, o.l.v. ds Magda Hazeleger, 20.00 uur, Ontmoetingskerk
De bijbel ‘lezen’’ door de ogen van een kunstenaar. De tweede van zes bijeenkomsten, geleid door de Naaldwijkse PKN-voorgangers. Volgende bijeenkomsten: 29 januari, 26 februari, 29 april en 27 mei.
HANDWERK VERBINDT EN WESTLAND ONTMOET
Breicafé De Vlietwoning is gestart met een groot Kerstbrei- en haakproject in het kader van Westland Ontmoet. Iedereen die het leuk vindt kan een rode lap breien of haken van 40x40cm. Organiseer eens gezellig een theemiddag met buren, vrienden, familie of wie dan ook. Ook scholen en BSO’s kunnen aan de slag. Het maken van kleinere lapjes is natuurlijk ook mogelijk (20x20 of 10x10). Alle lapjes kunnen ingeleverd worden bij de Bibliotheek in Naaldwijk tot en met dinsdag 28 november.
De leden van het Breicafé zullen de lappen samenvoegen tot één of meerdere kerstcadeaus die vanaf de kerstmarkt tot Nieuwjaar tentoongesteld worden in de Oude Kerk te Naaldwijk.
Alle roodtinten mogen gebruikt worden en de lapjes mogen met eenvoudige steken of siersteken gebreid of gehaakt worden; het maakt niet uit, zolang je er maar plezier in hebt!
De leden van het Breicafé komen iedere dinsdagmiddag in de bieb bijeen. Dat is natuurlijk ook een leuk moment om ons te ontmoeten en de lapjes in te leveren. Kunnen we meteen gezellig een praatje maken. Ook bollen (restanten) rode wol zijn welkom, zodat we die zelf kunnen verwerken.
Het kerstproject zal na Nieuwjaar in een andere vorm worden voortgezet. Hierover volgt later meer informatie.
Het project wordt ondersteund door Westland Cultuurweb via de Regeling Kleine culturele initiatieven. Benodigd materiaal is desgewenst voorhanden. Heb je nog vragen? Neem dan contact op met Joke Wageveld (06-24876935) of Helga Knoll (06-24197370).
KERSTMARKT
Oude Kerk Naaldwijk
Op zaterdag 9 december van 12.00- 17.00 uur en op zondag 10 december van 12.00-17.00 uur is de kerstmarkt in de Oude Kerk te Naaldwijk.
De kerk zal weer vol staan met kraampjes: (kerst)decoraties, tassen, sieraden, sjaals, lekkernijen, kerstkaarten, hebbedingetjes, kerststukken, verzorgingsproducten, tweedehands artikelen, proeverijtjes en nog veel meer.
Het is elk jaar weer fijn om te zien dat veel mensen onze kerstmarkt bezoeken en het is ook heel gezellig om, onder het genot van een kopje koffie , erwtensoep of een glaasje glühwein met elkaar te praten en te luisteren naar de mooie kerstliedjes op de piano.
De horeca zal dit jaar verzorgd worden door restaurant Bij5.
Op zondag van 15.00 tot 15.30 uur verzorgt Koor 4Fun een mooi optreden met bekende kerstliedjes.
We zien u graag op 9 en 10 december.
POSTERS MET EEN ACHTERKANT
Het kerkelijk seizoen is in volle gang met allerlei kerkdiensten en bijeenkomsten. Om mensen daar op te attenderen hebben we nu dit seizoen voor het eerst de ‘posters met een achterkant’. Willemijn van Rossem maakt deze schitterende posters. Niet alleen is de voorkant erg mooi en geeft informatie over de activiteit, er is ook een cadeautje op de achterkant voor de mensen die hun raam voor de poster met een achterkant (ongeveer zeven keer per jaar) beschikbaar stellen.
Deze keer was er op de achterkant een uitgebreide Bijbelse kruiswoordpuzzel te vinden en die kun je maken terwijl de poster aan je raam hangt. Bij de volgende poster is er weer een ander geschenkje. Ik merk dat er steeds meer mensen willen meedoen en een poster ontvangen, wat heel begrijpelijk is!
Wilt u dat ook? Stuur mij dan even een bericht n.reijnders@xs4all.nl of 0174-769006
Ds. Neeltje Reijnders
KERSTKAART
Bij deze editie van Vrije Ruimte treft u de Kerstkaart van de Oude Kerk aan, met daarin het overzicht van alle activiteiten en kerkdiensten van deze periode. De voorkant van de kaart is een schilderij dat wel toepasselijk is voor het Westland: de heilige familie omgeven door fruit, groente en bloemen. Het Kerstgedicht dat ik bij deze prent schreef en dat u ook op de kaart aantreft, kunt u zelfs (met enige moeite) zingen op de melodie van de Jerusalem van Blake/Parry.
Grote dank voor Caroline Koenen en Erik Knoppert voor hun degelijke werk aan deze kaart.
Ds. Neeltje Reijnders
KERSTRITUELEN
De collega’s van de Ontmoetingskerk en de Oude Kerk willen u graag het volgende vragen. We zijn nog iets meer dan een maand verwijderd van de Kersttijd. En waarschijnlijk heeft u in de periode naar de Kerst toe en voor het feest zelf in de loop van de tijd dierbare Kerstrituelen ontwikkeld.
Of misschien heeft u vorig jaar iets ontdekt dat voor u de Advents-en Kersttijd speciaal maakt en markeert.
Wij willen u vragen om u daar dit jaar eens extra bewust van te zijn en
daarover iets aan ons te laten weten. We willen namelijk volgend jaar Kerst een gidsje uitbrengen met speciale Kerstrituelen van mensen uit het Westland. Daarom zijn we zo vroeg met u vragen, zodat u zich uw Kerstritueel realiseert, en het ons wilt laten weten.
Wat voor ritueel dat is, maakt niet uit. Als het voor u maar veelzeggend is en bij Advent en Kerst hoort. Een rondje onder de collega’s bracht al veel verrassends op tafel, van de Christmas Carol kijken in welke vorm dan ook, tot kreukelfriet, tot Kerstverhalen lezen en schrijven en het dragen van een van moeder geërfde ring.
U mag uw Kerstritueel inleveren bij ds. Magda Hazeleger
hazeleger@pkn-naaldwijk.nl of ondergetekende neeltje.reijnders@oudekerk-naaldwijk.nl
Ds. Neeltje Reijnders
ADVENTSGESCHENKJE VOOR WEEKBRIEFLEZERS
Voor alle abonnees van de weekbrief die op de lezerslijst van de Oude Kerk staan, is er de vier komende Adventsweken een cadeautje. U krijgt het meegestuurd met uw weekbrief en het is een toepasselijk geschenk in vier delen dat een verschil kan maken voor uw Kerstfeest!
Staat u nog niet op de lezerslijst? Doe als heel veel anderen en geef u op bij Caroline Koenen
nieuwsbrief@oudekerk-naaldwijk.nl of bij mij n.reijnders@xs4all.nl, om de weekbrief te ontvangen, u krijgt het geschenkje én u zorgt ervoor dat ook uw Kerst extra mooi wordt dit jaar!
Ds. Neeltje Reijnders